Οι λεπτές ισορροπίες στην «πυριτιδαποθήκη» των Βαλκανίων
Ανοιχτές πληγές αναζωπυρώνουν διαρκώς την ένταση στην πιο επικίνδυνη περιοχή της Ευρώπης
Τα Βαλκάνια, το επί αιώνες σταυροδρόμι πολιτισμών μεταξύ ευρωπαϊκής και ασιατικής ηπείρου, ονομάστηκαν «πυριτιδαποθήκη» της Ευρώπης και ακόμη και σήμερα ο χαρακτηρισμός αυτός τα ακολουθεί.
Οι αναζωπυρώσεις της έντασης στην περιοχή είναι συχνές, με τελευταία παραδείγματα το διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ Αλβανίας και Σερβίας με αφορμή έναν... ποδοσφαιρικό αγώνα, αλλά και το τεταμένο κλίμα που δημιούργησε στις σχέσεις χωρών της χερσονήσου η προσφυγική κρίση που διανύουμε.
«Αν θέλετε να καταλάβετε τι είναι τα Βαλκάνια πρέπει πρώτα να μάθετε μυθολογία και ύστερα γεωγραφία ή ιστορία. Κανείς γεωγράφος δεν ξέρει που πρέπει να τοποθετηθούν τα βόρεια σύνορα της βαλκανικής χερσονήσου», έγραφε ο Βασίλης Ραφαηλίδης στο βιβλίο του «Οι λαοί των Βαλκανίων». Θεωρείται, πάντως, γενικώς αποδεκτό πως τη βαλκανική χερσόνησο ή τη χερσόνησο του Αίμου, όπως αλλιώς αποκαλείται, αποτελούν η Αλβανία, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη, η Βουλγαρία, η Ελλάδα, η Κροατία, το Μαυροβούνιο, η ΠΓΔΜ, η Σερβία και το Κόσοβο, το οποίο δεν αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητο κράτος από τη χώρα μας.
Στον κατάλογο αναφέρονται συχνά και η Ρουμανία και η Σλοβενία, που βρίσκονται τα όρια των Βαλκανίων, καθώς και ένα μικρό τμήμα της Τουρκίας (Ανατολική Θράκη). Η λέξη μπαλκάν είναι τούρκικη και σημαίνει βουνό, συγκεκριμένα, ψηλό και δασώδες βουνό.
Η ταραχώδης ιστορία των εθνικά, γλωσσικά και θρησκευτικά ανομοιόμορφων Βαλκανίων μετρά αρκετούς αιώνες ζωής. Τον 19ο αιώνα, οι περισσότεροι βαλκανικοί λαοί απέκτησαν με αιματηρούς απελευθερωτικούς πολέμους την ανεξαρτησία τους από τον τουρκικό ζυγό. Στη διάρκεια του 20ού αιώνα οι κάτοικοι της χερσονήσου βίωσαν δύο βαλκανικούς και δύο παγκόσμιους πολέμους, με οδυνηρές συνέπειες.
Αλλά και στα τέλη του αιώνα, όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη επικρατούσε η ειρήνη, στη Γιουγκοσλαβία ξεσπούσε πόλεμος, που οδήγησε στη δημιουργία έξι νέων κρατών στην περιοχή (Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κροατία, ΠΓΔΜ, Σερβία, Σλοβενία και Μαυροβούνιο). Θα ακολουθήσει αργότερα η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου, το οποίο έχει σήμερα αναγνωριστεί από περίπου 110 χώρες και από 23 από τα 28 μέλη της Ε.Ε.
Επιπλέον, επί πολλές δεκαετίες μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τα βαλκανικά κράτη ήταν ενταγμένα σε αντίπαλους συνασπισμούς, με αποτέλεσμα στις σχέσεις τους να επικρατεί κλίμα καχυποψίας. Η κατάρρευση, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, των καθεστώτων που επικρατούσαν έως τότε σε αρκετές χώρες της περιοχής προκάλεσε σοβαρή πτώση του βιοτικού επιπέδου και οδήγησε μεγάλο αριθμό κατοίκων στη μετανάστευση.
Οι ισορροπίες στην περιοχή παραμένουν ακόμη και σήμερα, 25 χρόνια αργότερα, εξαιρετικά λεπτές. Τα Βαλκάνια παραμένουν μια «βραδυφλεγής βόμβα», κάτι που κατέδειξαν άλλωστε και τα τελευταία γεγονότα με τον πλέον εμφατικό τρόπο. Αρκεί μια σπίθα για να ανάψει η φωτιά...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου